Lễ hội đền Thái Vi tại Ninh Bình

Phần lễ ở trong hội đền Thái Vi bao gồm có rước kiệu và tế lễ.

Lễ rước kiệu: Nghi lễ của một đoàn rước kiệu đi đầu sẽ là một chiếc chống cái do hai người khiêng và có một người mặc áo thụng đi hia, đầu đội mũ cánh én (mặc thẩm phục) làm thủ hiệu trống, rồi tiếp đến là 5 người cầm 5 lá cờ ngũ hành, tiếp đó sẽ đến kiệu bát cống (do 8 người khiêng) ở trên có đặt bài vị của các vua Trần hoặc Hoàng hậu, hay công chúa đời Trần và hương hoa lễ vật. Kiệu có lọng cắm, có màu đỏ đung đưa trông rất đẹp mắt. Tiếp là đến kiệu 4 người khiêng bày lễ vật đó là oản quả, hương hoa. Sau đó là đến phường bát âm, rồi sẽ tới ban tế do một ông chủ tế dẫn đầu đi thành hàng hai. Tất cả đều mặc thẩm phục.

Rước kiệu ở đền Thái Vi không phải chỉ có một đoàn, mà là có trên dưới 30 đoàn rước kiệu của các xã ở trong huyện Hoa Lư và ở trong tỉnh Ninh Bình. Theo đó, từ buổi sáng ngày 14 tháng 3 kiệu sẽ từ các nẻo đường ở trong huyện và trong tỉnh rước về đền Thái Vi trong không khí tưng bừng, náo nhiệt và vui tươi của ngày hội. Các cỗ kiệu đều được sơn son thếp vàng rất lộng lẫy do các trai thanh nữ tú ăn mặc theo phong tục lễ hội thời xưa, duyên dáng rước kiệu trang nghiêm và thành kính. Kiệu tiến, kiệu lùi, bước đi nhịp nhàng, khoan thai, đã tạo nên bầu không khí náo nhiệt và rất sinh động.

Phần Tế: Đây  là nghi lễ rất quan trọng, được tổ chức ở trước đền. Ban tế gồm có từ 15 đến 20 người, bào gồm một ông chủ tế (thường là một người cao tuổi có uy tín nhất ở trong làng) hai ông bồi tế (sẽ giúp cho ông chủ tế trong khi hành lễ), một ông đọc văn tế, hai ông xướng tế và mỗi bên tả hữu sẽ có từ 5 đến 10 ông để thực hiện việc tiến hương và tiến tửu. Ông đọc văn tế sẽ đọc khúc văn tế ca ngợi công đức của vị vua Trần Thái Tông được trình bày qua nghệ thuật diễn xướng. Sau mỗi một khúc tế, lại có hai người phường trò, người nam thì chơi đàn và người nữ dẫn giải bằng lối ca trù.

Đông đảo người dân trong vùng và du khách tới tham dự lễ hội đền Thái Vi

Phần hội đền Thái Vi thực sự là một phần vui chơi giải trí của nhân dân và của những người đến dự hội với những trò chơi, giải trí, múa lân, múa rồng, đấu vật, đánh cờ người và bơi thuyền...