Lễ hội Chùa Láng tại Hà Nội

Theo tài liệu cũ có ghi chép lại : Hội Láng không phải là lễ hội được tổ chức hàng năm mà cứ phải 10 năm, 15 năm với tổ chức 1 lần, nhất là vào những nămmưa thuận gió hoà, khi vận hội thanh bình và người người, nhà nhà được no ấm hội mới mở hội. Hội Chùa Láng được mở cùng ngày với lễ hội chùa Thầy, nơi tu hành của thiền sư Từ Đạo Hạnh. Việc chuẩn bị cho lễ hội được người dân làng Láng thực hiện rất công phu, ví dụ: phải có đủ các loại pháo để bắn trong khoảng nửa giờ đồng hồ trong nghi lễ đấu thần, việc lựa chọn và huấn luyện hai bộ đô tuỳ nội và tùy ngoại. Bộ đô tuỳ nội gồm 18 trai đinh, là những người vẫn đang còn chịu tang, tượng trưng cho ý nghĩa để tang cho Thánh phụ (Từ Vinh), tùy nội sẽ rước kiệu từ chùa Láng tới cống Cót, sau đó độ hà sang sông, chuyển kiệu cho đô tuỳ ngoại gồm có 36 người (18 người dự bị), sẽ rước kiệu đi đến Dịch Vọng Hậu, sau đó lại rước trở về chùa Cả.

Khuôn biên Chùa Láng

Ngày mồng 5 là ngày bắt đầu hội, kiệu Thánh sẽ được rước lên chùa Nền trước, với ngụ ý để ông thăm lại nơi Ngài chào đời. Ngày hôm sau lại rước kiệu Thánh xuống chùa Tam Huyền thuộc làng Mọc để thăm quê của cha. Trong hai ngày này chỉ rước bát hương chứ không rước tượng. Tối ngày mồng 6, tượng ngài trong chùa Cả sẽ được rước ngự đến nhà bát giác để mời Thánh chiêm ngưỡng tiết mục múa hát của mười cô gái với xiêm y lộng lẫy biểu diễn. Ngày mồng 7, là ngày chính hội, sẽ có đám rước lớn, dẫn đầu là hai lá cờ tiết mao. Theo sau là hai hàng chiêng trống. Còn có cả con đĩ đánh bồng và đoàn long đình gồm cờ, quạt, phướn,  lọng đi theo sau. Lễ hội chùa Láng trên thực tế là lễ hội mùa xuân nhiều làng sinh sống ở hai bên bờ sông Tô Lịch trước kia, chính vì vậy lễ hội có những nét văn hóa khác lạ. Từ chùa ra đến đường cái đám rước phải di chuyển rất chậm, ra tới cổng làng thì tốc độ di chuyển mới tăng dần lên. Vừa có lễ dâng lên Thánh, vừa có lễ dâng lên Phật lại vừa có lễ dâng lên thiên tử để tượng trưng cho 3 kiếp hoá của Thiền sư Từ Đạo Hạnh   

Các đoàn làm lễ rực rỡ trong những bộ y phục lễ hội    

Những cái độc đáo tạo nên nét đặc sắc riêng của lễ hội Chùa Láng chính là hình thức trình diễn đấu thần. Khi đến cửa chùa Thánh Tổ ( nơi thờ Đại Điên) đám rước sẽ dừng lại, khi hồi pháo lệnh vang lên, theo đó hàng loạt loài pháo thăng thiên,  pháo chuột sẽ được đốt để phóng sang chùa Thánh Tổ, sang phía kiệu Đại Điên đang núp. Đúng giờ chính ngọ (12 giờ trưa) đám rước sẽ di chuyển thật nhanh về phía chùa Cả. Đêm đó có tổ chức hát chèo vãn hội. Hội Láng đã cho thấy sự sinh động trong cảnh sinh hoạt văn hóa, tâm linh và tinh thần của người Việt ở đời Lý. Thời xưa, dường như Đời và Đạo hoà cùng nhau làm nên một chỉnh thể, chính vì thế những ngôi chùa ở dọc hai bên bờ Tô giang đều có liên quan đến sự tích thiền sư Từ Đạo Hạnh, ngày nay vẫn được dân gian gọi là đền. Hình thức hội chùa Láng được liệt kê vào hệ thống các phong tục hội hè đặc sắc miền phụ cận kinh thành Thăng Long. Trải qua nhiều đời, hội Láng đã góp phần làm giàu sinh hoạt văn hoá dân gian của dân tộc.